Foto van een man naast twee geparkeerde fietsen in een Groningse wijk met oranje werkkleding aan bij een met graffiti bespoten schaftkeet.
Werkplaats

De werkwijze

Problemen oplossen volgens de methode Design Thinking en met behulp van een gereedschapskist

Ingewikkelde problemen willen oplossen vraagt om een goede methodiek. Het traject voor een team van Wijkmakers in de Werkplaats is gebaseerd op stappen uit de methode Design Thinking: een iteratieve (herhalende), flexibele, mensgerichte ontwerpmethode waar samenwerking tussen een projectteam en alle stakeholders centraal staat.

Een team van Wijkmakers bestaat uit 5 tot 10 personen, afhankelijk van het op te lossen probleem en of het een sprinttraject of een duurtraject is. Het team krijgt ondersteuning van een gereedschapskist met daarin handige tools.

We zullen hier uitleggen welke stappen worden gevolgd, wat er in de gereedschapskist zit die elk team meekrijgt, en wat het verschil is tussen een sprint- of een duurtraject.

Het stappenplan

De 10 stappen voor het oplossen van een probleem

Zo lost de Wijkmakers Werkplaats de "onoplosbare" problemen op die spelen in de wijken en dorpen. Druk op het plusje om een stap te bekijken.

  • Stap 1

    Voorbereiding

    Voordat een team aan de slag kan, moet precies duidelijk zijn welk probleem opgelost moet worden. Het ophalen en toetsen van het vraagstuk wordt gedaan door de organisatie van Wijkmakers. Voorbereiding is met name iets wat achter de schermen gebeurt en waar de organisatie van Wijkmakers mee aan de slag gaat.

  • Stap 2

    Samenstellen team

    Deelnemers aan de Wijkmakers Werkplaats worden gezocht en gekoppeld aan een vraagstuk door de organisatie van Wijkmakers. Gelet wordt op diversiteit in achtergrond en ervaring.

  • Stap 3

    Teambuilding

    Deelnemers aan de Werkplaats ontmoeten de rest van hun team. Ze maken kennis met elkaar en het vraagstuk. De locatie van de ontmoeting hangt af van het vraagstuk. Op deze dag zal de indiener van het vraagstuk het probleem aan het team pitchen. Dit kent geen vaste vorm en kan worden gedaan naar eigen invulling. Het doel is dat de deelnemers het probleem voelen en ervaren.

  • Stap 4

    Verkenning

    Het vraagstuk verkennen. Denk hierbij aan allerlei verschillende manieren: op pad, ontmoeten, meelopen, excursies, workshops/lezingen en praten met betrokkenen van het probleem. Dit is ook de aftrap van de Design Thinking-methodiek.

  • Stap 5

    Ideegeneratie

    Het doel hiervan is om zo breed mogelijk te denken, buiten de kaders en vaste patronen, en zoveel mogelijk ideeën te genereren. In elk idee zit immers een positief element waarop verder kan worden gebouwd. De mensen, de plek en het probleem zelf staan hierbij centraal en worden tijdens het hele proces van deze stap betrokken.

  • Stap 6

    Reflectie

    Samen met de vraagsteller en betrokkenen uit de wijk gaat het team checken of ze op de juiste koers zitten. Gaan jullie de goede richting op? Ook hierbij is het van belang dat ideeën niet worden afgeschoten, maar dat er positief wordt gebrainstormd en geplust. Naar aanleiding hiervan kan het team conclusies trekken en eventueel van koers wijzigen.

  • Stap 7

    Concept

    Dit is het moment om de ideeën te trechteren. Het doel is om tot een aantal concrete concepten te komen. In deze stap zijn zaken als haalbaarheid en aansluiting van de doelgroep wel van belang. Hoe filter je de goede elementen uit al die ideeën uit stap 5 en vorm je die om tot een werkbaar concept?

  • Stap 8

    Prototype

    Tijdens deze stap maken de deelnemers een prototype. Dat klinkt ingewikkeld, maar is in feite niets meer dan een probeersel dat bijdraagt aan het oplossen van de vraag. Dit kan een fysiek iets zijn, maar ook een uitgewerkt proces.

  • Stap 9

    Testen

    Want 'the proof of the pudding is in the eating'. Het prototype wordt kleinschalig getest waar het probleem zich voordoet: in de wijk, bij de betrokkenen zelf. Werken je prototypes? Wat moet er worden verbeterd? Wat zijn de reacties? Afhankelijk van het complexe vraagstuk vraagt dit tijd en doorzettingsvermogen. En natuurlijk een gedegen evaluatie, met een plan voor een volgende ronde testen óf het opschalen naar een definitieve oplossing of oplossingen.

  • Stap 10

    Oplevering

    De definitieve oplossing (of oplossingen) wordt gepresenteerd aan de vraagstuksteller en betrokkenen. De vorm van oplevering is vrij, maar het vervolg dat eraan wordt gegeven is cruciaal: want welke oplossing gaan we oppakken? De beslissers krijgen niet de keuze óf ze een oplossing kiezen, maar wélke. Ten koste van alles moet worden voorkomen dat de ideeën in een la verdwijnen, dat haalt de kracht uit de aanpak.

De gereedschapskist

Tijdens het traject heeft elk team toegang tot een gereedschapskist. Deze kist geeft het team handvatten om per stap het vraagstuk aan te pakken. Denk hierbij aan tips als: hoe kun je goed brainstormen? Wie kun je om advies vragen? Hoe maak je een prototype?

Daarnaast zitten in de gereedschapskist allerlei tools voor persoonlijke ontwikkeling (coaching, intervisie en vaardigheidstrainingen). Elk team heeft ook toegang tot een groep van toegewijde experts die hulp kunnen bieden.

Het team beslist zelf waar ze gebruik van maken. Doel van de gereedschapskist is om het team op het proces en de uitgangspunten van de methodiek van Design Thinking te ondersteunen. De gereedschapskist zal het probleem niet oplossen, dat is aan de Wijkmakers!

Sprinttraject of duurtraject

Meedoen als Wijkmaker aan de Werkplaats kost geen geld, maar we vragen wel je tijd en inzet. Afhankelijk van het probleem doorloopt een team Wijkmakers een sprinttraject of een duurtraject. De organisatie van Wijkmakers bepaalt van tevoren welk traject het beste past bij het op te lossen probleem.

Sprinttraject

Een sprinttraject heeft een looptijd van ongeveer 2 maanden, met 5 contactdagen. Het is kort maar krachtig. Je doorloopt alle fases van de methode Design Thinking. Het is geschikt voor kleinschalige en complexe vraagstukken.

Duurtraject

Het duurtraject is minder intensief qua frequentie doordat het een langere doorlooptijd heeft van 10 tot maximaal 12 maanden. In deze periode heb je vier keer een volle contactweek (dus in totaal 20 dagen). Elk van deze weken doorloop je een fase van de methode. Het duurtraject is geschikt voor complexere problemen die meer tijdsinvestering vragen.

Ik wil ook meedoen aan de Wijkmakers Werkplaats