Wandelen door de gezonde stad

Na een maand zomerpauze trapten we op 16 september weer een nieuwe reeks wijkwandelingen af. Antropoloog Robin Kramer en bewoner Derk den Boer namen twintig geïnteresseerde wandelaars mee langs karakteristieke plekken van de Gezonde Stad in de naoorlogse wijk Paddepoel. Buurtbewoners, ontwerpers, sociaal werkers én een grote groep trainees van Vonk gingen met elkaar in gesprek over wat een stad of een wijk gezond maakt.

De gezonde stad

Robin trapt af in het Wijkpaleis, de ontmoetingsruimte midden in het winkelcentrum. “Wat maakt een stad gezond? Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie spreken we van ‘Gezonde Stad’ als een stad de fysieke en sociale omgeving van inwoners verbetert.” Robin verdiepte zich in het onderwerp als onderzoeker bij het lectoraat Gezonde Stad van de Hanzehogeschool. Hij keek daarbij naar steden als Rotterdam en Groningen. “De gezonde stad vertaalt zich in de praktijk op allerlei manieren. In de wandeling zullen we daar een paar voorbeelden van zien.”

Nieuw leven in een park

De eerste stop is op een nieuw aangelegd binnenterrein tussen de flats aan de Castorstraat,  Polluxstraat en Morgensterlaan (in de buurt bekend als ‘de CasPoMor’). Derk den Boer woont in Paddepoel en is betrokken geweest bij de totstandkoming van dit nieuwe park, dat in co-creatie is bedacht en aangelegd. “De bewoners uit de wijk wilden graag meer betrokken worden bij de idee- en besluitvorming in Paddepoel. Als het gaat om activiteiten en cultureel aanbod, maar ook als het gaat om grotere ingrepen in de openbare ruimte. Het is immers de wijk waar wij zelf dagelijks zijn.” Het gesprek tussen bewoners en gemeente leverde een proces van co-creatie op, waarbij bewoners, gemeente en organisaties samen nadenken over de wijk en ook samen besluiten nemen. 

De aanleg van het CasPoMor park is daar een mooi en zichtbaar voorbeeld van. De Gezonde Stad is hierbij één van de uitgangspunten: minder asfalt, meer groen en ruimte voor activiteiten. Derk kijkt om zich heen en wijst. “Het park nodigt uit om te verblijven, te wandelen en bijvoorbeeld een potje jeu-de-boules te spelen. Door de groene inrichting is het park ook een verademing met het oog op hittestress. Het was hier afgelopen zomer vijf graden koeler dan in het winkelcentrum.”

Het bericht gaat verder onder de foto

Zelf aan de slag

Bij de volgende stop, aan de Plutolaan, vertelt Robin hoe het pleintje voor de flat is aangepakt door de bewoners zelf. De tegels hebben plaats gemaakt voor meer groen en er zijn bakken geplaatst waar bewoners kruiden en tomaten verbouwen en bloemen hebben geplant. Veel tijd om rond te kijken krijgen de wandelaars niet, want ze worden op pad gestuurd met een opdracht. In kleine groepjes wandelen ze door de Plutolaan en de Planetenlaan naar de nieuw aangelegde fitnessplaats. Ze krijgen de opdracht mee om op zoek te gaan naar een plek die wat hen betreft het beste voorbeeld is van de gezonde stad. Gewapend met een ‘opplakmedaille’ speuren twee- en drietallen naar binnenterreinen, parkjes en ontmoetingsplaatsen. Het is leuk om te zien hoe iedereen toch weer anders naar de omgeving kijkt.

Bewegen in het groen

Aan het eind van de Planetenlaan, aan het Reitdiep, ligt het nieuwe fitnesspark. Deze voorziening is aangelegd na de realisatie van Warmtestad; het warmtenet dat de westelijke wijken aansluit op duurzame energie. “Het fitnesspark was een wens van de bewoners en wordt goed gebruikt”, zegt Derk. Zowel door ouderen vanuit de wijk als ook door jongeren, die het veldje hebben ontdekt. Dat levert natuurlijk wel eens wrijving op, en de vraag is dan ‘op wie richten we ons eigenlijk, als we nadenken over de gezonde stad?’ Van de drukte en die mogelijke spanning is vandaag trouwens niet veel te zien; de lucht betrekt en het gaat steeds harder regenen.

De wind steekt op en de regen komt inmiddels met bakken naar beneden. Dat houdt de groep niet tegen om toch nog mee te lopen naar de laatste stop van de wandeling; het Venuspark. Derk vertelt: “dit was altijd al een mooie open ruimte met veel groen en met twee voetbaldoelen in het midden. Maar je kon er niet even een wandeling maken. Er liep geen pad doorheen. Mijn moeder woonde hier en ze liep vaak een rondje. Ze moest dan vanaf de straat of de stoep door de heg proberen te kijken naar dit park. Onzinnig natuurlijk; een park waar je niet naar binnen kunt!” Omwonenden hebben een plan gemaakt om het park toegankelijk te maken. Er loopt een nu een wandelpad, het voetbalveldje is verkleind en heeft plaats gemaakt voor meer beplanting en diversiteit in het groen.

Robin en Derk nemen de groep mee terug naar het Wijkpaleis, waar een sapje en wat hapjes klaar staan. Er komt een mooi gesprek op gang; over het nut van groen, over de druk op de ruimte en over de betrokkenheid van verschillende groepen bewoners bij de inrichting van de wijk.

Ga elke maand mee op wijkwandeling

De wandeling met Robin en Derk was de vijfde in de serie wijkwandelingen van Wijkmakers: De wijk door de ogen van... Elke maand wandelen we door een andere wijk van de stad, steeds met een andere gids. Met deze wandelingen laten we de wijken zien door de ogen van mensen die er wonen, of in en aan de wijk werken. In twee uur tijd leer je een wijk op een heel andere manier kennen; ook al woon je er zelf. De volgende wandeling is op vrijdag 7 oktober. Dan wandelen we door Selwerd, met als thema ‘Aardgasvrij wonen in Sunny Selwerd’. Hier lees je meer en kun je je aanmelden.